بين المللي فيلم فجر ـ دوره دهم (۱۳۷۰)

بيانيه هيأت داوران بخش مسابقه سينماي ايران:

به نام خالق هستي، انديشه و مهر
    به نام آن كه شعر و شعور را خلق كرد و مهر و عاطفه را بر قلب انسانها نهاد، و آن كه بذر شرافت را بر خاك وجود آنان كه دوست داشتن را برگزيده اند نشاند و سپاس او را كه رهروان جوينده حقيقت را ياري داد، تا به سامان خير و همدلي رسند. دهمين جشنواره فيلم فجر جلوه گاه ده سال تلاش خستگي ناپذير و پربار همدلان عرصه سينماي اين مرز و بوم بود، ده سالي كه با رنج و پايداري و عشق و بالندگي و با پيمودن راه پرپيچ و تابي به درازاي عمر شيرين نسلي صبور گذشت. ما امروز در واپسين لحظات اين مهمترين رويداد سينمايي كشور، عصاره همه تلاش هاي اين سالها را شاهديم. ما اكنون به سينمايي دست يافته ايم كه انديشه، تعهد و اخلاق جانمايه آن است، سينمايي كه ديگر نمي توان آن را با لفظ كلي سينماي ايران تعريف كرد. اكنون اين عرصه تصوير و تصور، آسماني نيست با شهاب هايي كه مي آيند و مي روند و با تك ستاره هايي كه در شبي از شبهاي روزگار مي درخشند و خاموش مي شوند. حال در اين پرده و در مهتاب آسمانش پرتو شعاع هايي را مي بينيم كه هر يك از شخصيتي و هويتي و نبوغي پايدار مي تابد.
    دهمين جشنواره بين المللي فيلم فجر اين پيام را به همه دوستداران صديق و ماندگار سينماي ايران مي رساند كه سينماي ما از غناي مضامين، تكنيك و تجربه سرشار است. باز باوري و بازيابي فرهنگ خويش، حضور مظاهر فرهنگ متعالي اسلامي در متن مضامين ارائه شده، درك و همسازي متقابل انديشه هنرمند و علايق فرهنگي مخاطبش و به بياني روشنتر، مردمي بودن اين آثار، گواهي است بر اين باور كه سينماي امروز ما، هنر و رسانه اي است در خدمت آرمان ها و همسو با اهداف والاي مردمي رهيافته؛ و اين همنوايي در شرايطي تحقق مي پذيرد كه قاعده هنر منفك از فرهنگ عامه و اصالت في النفسه هنر، به دور از هرگونه همداستاني با همنوع و عدم تمايل به انعكاس مسائل و دلبستگي هاي جامعه و يا حتي تحقير ارزش ها و خصائل پسنديده آن به سبب سرسپردگي به اصل هنر مطلق و مجرد، كمابيش در جهان پرآشوب معاصر ترويج و تقويت مي شود.
    سينماي امروز ما كوشش دارد، خود را مكلف و متعهد به جامعه و خواسته هايش نمايد و هر آنچه از او مي ستاند، در عين پايبندي به همان هنر اصيل، اما از سوزدل و با تواضع به او بازگرداند. اما ارتقاي كيفي، همگام با رشد كمي غافلگير كننده آثار سينمايي به رغم محدوديت امكانات كه تأثير محسوسي در عرضه آثار در حد توان انديشه فيلمسازانمان داشته است، با عنايت به ديگر محورهاي اساسي تشكل يك سينماي حرفه اي، يعني تكنيك و تجربه موجب گرديد كه دهمين جشنواره از اين حيث نسبت به جشنواره هاي گذشته كاملاً متمايز بوده و با معرفي آثاري خوش ساخت نويد آينده اي بسيار اميدوار كننده اي را بدهد.
    تعدد موضوع ها و حضور فيلمسازان شناخته شده و يا از راه رسيده در گونه هاي متفاوت سينمايي دليلي است بر شكل گيري و تكوين ساختار چند بعدي سينماي ايران. تنوع اين آثار و رقابت نزدكي و فشرده مجموعه عناصر شكل دهنده آنها، در اين جشنواره، امكان بررسي و مقايسه اي را فراهم آورد كه به رغم حساس تر بودن قضاوت 24 فيلم شركت كننده در بخش مسابقه مي تواند به ارزيابي دقيقي نسبت به روند رشد و بررسي سير تحولات تازه در اين آثار منجر گردد.
    سينماي جنگ باز هم گامي فراتر نهاد و خوشبختانه همسو با رشد كمي، از محتوايي غني و شايسته تر برخوردار بود، سينماي جنگ با پيمودن عرصه هاي تازه نشان داد كه سينمايي است پويا، پربار و با انبوهي از مضامين بكر از رويدادها و سلحشوري ايثارگران 8 سال جنگ تحميلي. مضمون طنز كه ظهور آرام و تدريجي آن را در معدود آثار ساخته شده در سالهاي پيش شاهد بوده ايم، امسال با حضور در چند اثر، حكايت از تلاشي جدي در اعلام موجوديت خود و معرفي فيلمسازان و ديگر هنرمندان مستعد در سينماي كمدي را داشت. سينمايي كه اميدواريم در آينده اي نزدكي با كسب هويتي مستقل و مبتني بر شيوه اي بديع و كاملاً خاص خود و بالطبع به دور از مظاهر منفي و ضداخلاقي رايج در سينماي امروز غرب جايگاهي ويژه را به خود اختصاص دهد. سينماي اجتماعي نيز در عين توجه عميق تر و ريشه اي تر به مسائل و معضلات اجتماعي، نگاهي خوشبينانه تر به روابط و مسائل و مشكلات جامعه داشته و بر اين تلاش بوده است كه تنها به طرح مسائل ناگوار و تلخ اجتماعي بسنده نكرده، بلكه آگاهانه و با تحقيق و تفحص در قضايا و مسائل موجود به ارائه طريق بپردازد.
    تذكر اين نكته لازم است كه بعضي از فيلم هاي عرضه شده در بخش مسابقه، به دليل تفاوت عميق طرز تلقي فيلمساز از مفهوم سينما و نحوه بيان سينمايي و اختلاف همه جانبه در زمينه فرم و يا ساختار، از نظر هيأت داوران با ساير فيلم ها قابل مقايسه نبودند. اما اين به معناي فقدان و يا كمبود ارزش هاي سينمايي در فيلم هاي مورد اشاره نيست. هيأت داوران پيشنهاد مي كند در سال هاي آينده فيلم هايي كه به دليل جستجو در راه هاي متفاوت و تجربه در زمينه هاي كاملاً نو قابل تشويق هستند در بخشي جداگانه عرضه و ارزيابي شوند.
    در خاتمه، ضمن تأكيد مجدد بر لزوم توجه بيشتر به نقش آفريني فرعي و استفاده از بازيگران نقش هاي دوم كه مي توانند در اتقاي كيفي فيلم ها نقشي كاملاً مؤثر را دارا باشند، و با يادآوري رشد تحسين برانگيز صدابرداري همزمان و حضور متخصصين كارآمد در اين رشته و همچنين ضرورت اهميت دادن به مقوله گفتگونويسي در فيلمنامه ها، خاطرنشان مي سازد كه هيأت داوران دهمين جشنواره بين المللي فيلم فجر، به دليل كيفيت برتر بسياري از آثار ارائه شده و با توجه به اينكه اكثريت قريب به اتفاق نامزدها شايسته دريافت جايزه بوده اند خود را در يكي از دشوارترين شرايط قضاوت يافته و اميدوار است توانسته باشد با درنظر گرفتن ظرايف و نكات دقيق به بهترين سنجش و ارزيابي ممكنه دست يابد.

بيانه هيأت داوران مسابقه فيلم هاي اول و دوم:
بسم الله الرحمن الرحيم
«والعصر، ان الانسان لفي خسر. الا الذين آمنو و عملو الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر.»
    در بخش «مسابقه فيلم هاي اول و دوم» دهمين جشنواره فيلم فجر مجموعاً هيجده اثر سينمايي به نمايش درآمد. هيأت داوران اين بخش با توجه به نيازهاي فرهنگي و معنوي جامعه امروز ايران و نيز موقعيت داخلي و جهاني سينماي ايران و با دقت نظر در انگيزه ي فيلمسازان، آثار سينمايي عرضه شده را مورد داوري قرار داد. گرايش فيلمسازان جوان به نقد رفتار اجتماعي جامعه خود و تبليغ آرمان هاي الهي و انساني، ويژگي بارز و بالنده اكثريت مجموعه آثار به نمايش درآمده در اين بخش بود، بديهي است چنين شاخصي برآيند حضور نسلي است كه با ظهور خورشيد انقلاب در عرصه فعاليت هاي فرهنگي و هنري سينماي كشور حضور يافته و ميل به داوري متكي به مكتبي آرماني و انسان ساز نسبت به نمودهاي زندگي دارد، مسيري كه راه نيل به موقعيت ارزنه و سرافراز امروز سينماي ايران را فراهم كرده است.