بين المللي فيلم فجر ـ دوره نهم(۱۳۶۹)

بسم الله الرحمن الرحيم
به نام او كه هرچه هست اوست و هرچه هست بسوي اوست.
و با ياد پيشواي كبير مهر و بنيانگذار راه عشق، همو ك حلاوت جذبه هاي عشق عالهي را به يادمان آورد و خاطره ي ازلي شيوايي را در ما زنده كرد.
    در چنين شب مقدسي كه طلوع سيزدهمين سال پيروزي انقلاب بزرگ اسلامي را در پي دارد براي رهبر هنردوست انقلاب، توفيق الهي و براي هنرمندان كشور فتح قلل تازه اي از هنر متعهد و بالنده را آرزو مي نماييم. نهمين جشنواره ي بين المللي فيلم فجر با بخش هاي گوناگون داخلي و به ويژه در بخش مسابقه ي خود بار ديگر تصويري كامل، شفاف و چند جانبه از سينماي دوست داشتني كشورمان را به نمايش گذاشت. تصويري كه حكايت از تداوم و استمرار حركت سينماي ايران به سمت افق هاي نو و ارزشمند است. چنين تركيبي هيأت داوران را كه جملگي از دست اندركاران همين سينما هستند بر آن مي دارد تا در به كار برن صفت «نوپا» براي چنين سينمايي ترديد به خود راه دهند.
    حقيقت اين است كه ديري است مرحله ي نوپايي سينماي ايران را پشت سر گذاشته ايم و براي اين دعوي به گواهي بالاتر از خود سينماي ايران نياز نيست. آيا گواهي بالاتر از اين كه در سه جشنواره گذشته و در همين جشنواره شاهد ظهور فيلمسازان انديشمند، متفكر و اهل دلي بوه ايم كه مسأله اصليشان مسائل و مشكلات تكنيكي نه، كه بررسي موقعيت انسان در جامعه ي معاصر از ديدگاه هاي گوناگون است؟ سينماگراني كه با تبحر و تيزبيني به طرح مسائل و معضلات انساني مي پردازند و در اين راه نه به دام تصنع و تكلف و خود بزرگ بيني مي افتند و نه براي جلب تماشاگر به مردم فريبي آلوده مي شوند. آيا استقبال وسيع تماشاگران ايراني از آثار چنين سينماگران حكايت از بلوغ تماشاگر و بلوغ فيلمساز نمي كند؟ اگر پاسخ مثبت است كه هست پس بياييد از اين پس سينماي خود را نوپا نخوانيم، بياييد آن را سينماي نوجو بناميم.
    هيأت داوران نهمين جشنواره ي بين المللي فيلم فجر مفتخر است كه در شرايطي به داوري دوازده فيلم بخش مسابقه نشسته است كه مي تواند شاهد توليد يكي از انساني ترين عواطف بشري در عرصه ي سينماي كشور باشد. عاطفه اي كه در شكل گسترده ي خود به ظهور انقلاب اسلامي انجاميد و در شكل خدايي خود «آرزوي شهادت» نام گرفت و در شكل همه جانبه و شريف خود عشق خوانده شده است. عاطفه اي كه مدار بنيادين و شالوده ي اصيل هنر و ادبيات كهن اين مرز و بوم است. عاطفه اي كه هر يك از غزليات غزلسرايان بزرگمان از حافظ تا امروز لبالب از آن است. به اعتقاد ما توجه سينماگران ما به اين عاطفه و احساس بنيادين انساني بيش از هر چيز نشانگر بلوغ فكري و توجه به ريشه ي معضلات انساني است و براي همين است كه برخلاف سيماي مبتذل غربي كه با تزلزل مرتبه ي عشق و تحريف معناي عميق آن به مسائل سخيف روبط شهواني، به گيشه چشم مي دوزند و در اين راه از هيچ بدعت گذاري فريبنده اي فروگذار نمي كنند، سينماگر ايراني در آغاز ورود خودبه اين وادي پرخطر بسيار موقرانه گام زده است و خوش خراميده است، در اين ميان تماشاگر ايراني كه به حفظ اصول و ارزش هاي مقدس تفكر ديني خود سخت پايبند است و آرزويي بجز موفقيت و پيشرفت براي سينماگري كه با توجه به خطرات اين راه بدان پاي نهاده است، ندارد و ما نيز.
    هيأت داوران نهمين جشنواره ي بين المللي فيلم فجر مايل است با استفاده از اين فرصت علاوه بر نكاتي كه طرح شد، به اختصار تمام توجه مسئولان دستگاه سينماي كشور و كليه ي دست اندركاران سينما را به چند معضل مهم ذيل جلب نمايد تا انشاالله با رفع چنين معضلاتي آهنگ ارتقاء كيفيت هنري سريع تر شود.
اول: هر ناظر علاقمندي كه مسير تحولات سينماي ايران را دنبال كند به خوبي درمي يابد كه سينماي كشور از نظر ابزار نه تنها دچار كمبود بلكه دچار فقر است فقر ابزار و وسائل فني در عرصه هاي امكانات صدابرداري همزمان، دوربينها و تجهيزات پيشرفته فيلمبرداري و ساير وسايل جنبي، امكانات تروكاژهاي مدرن و فيلمبرداري جلوه هاي ويژه سبب شده است بسياري از معنويات سينماگران جامه ي عمل نپوشد يا به صورت دست و پا شكسته به اجرا درآيد.
بديهي است سينمايي كه در مسير رشد خود به انجام تجارب گوناگون نيازمند است از چنين فقري لطمه مي بيند و ديده است.
دوم: حاصل ذوق، انديشه و كار طاقت فرساي يك گروه فيلمساز در سالن هايي به معرض مشتاقان گذاشته مي شود كه امكانات پخش تصوير و صداي نامناسبشان لطمات زيادي به برقراري رابطه فيلم و تماشاگر مي زند. به نظر مي رسد وقت آن رسيده باشد كه نسبت به بهبود وضعيت نمايش و پخش صداي سالن هاي سينما در سطح كشور حساسيت و مراقبت اعمال، و برنامه ريزيهاي لازم تنظيم و اجرا گردد تا از اين رهگذر انگيزه و علاقه بيشتري براي فيلمساز و تماشاگر ايجاد شود.
سوم: يكي از مهمترين معضلات سينمايي كشور كه در جشنواره حاضر نيز با آن مواجه هستيم و در صورت عدم توجه جدي قطعاً در آهنگ رشد سينماي كشور تأثيرات نامطلوب به جا خواهد نهاد، مشكل فيلمنامه است. جاي تأسف بسيار است ك بين توان سينماگران با مضامين فيلمنامه هايي كه اجرا مي كند، فاصله بسيار زيادي وجود دارد. لذا بايد گفت هر كس در هر مقام، موقعيت و كارآيي مي بايست نسبت به رفع اين نقيصه ي مهم اقدام نمايد. از سينماگران، فيلمنامه نويسان، مسئولين سينمايي و منتقدين تا داستان نويسان، نمايش نويسان و ساير هنرمندان و متفكرين.
چهارم: يكي از جنبه هاي ديگري كه عقب ماندگي آن در سينماي كشور به چشم مي خورد نقش آفريني فرعي است. در حالي كه نقش آفريني فرعي سينمايي اهميت بسيار زيادي دارد. متأسفانه هيچ نوع توجه جدي از جانب سينماگران، تهيه كنندگان و ساير دست اندركاران نسبت به رفع اين نقيصه مشاهده نمي شود. به هر صورت ضمن آرزوي مجدد موفقيت و پيشرفت، براي سينماگران ارجمند كشورمان اميدوار هستيم با رفع نقيصه هايي كه اشاره شد، سينماي ايران به كيفيت هاي بهتر، متفكرانه تر، هنرمندانه تر، و دوست داشتني تري دست پيدا كند و به مقامي دست يابد كه با پيشينه فرهنگي، هنري و ادبي ايران تناسب داشته باشد.

بيانيه هيأت داوران، مسابقه فيلم هاي اول و دوم سينماي ايران:
    تقارن سيزدهمين بهار استقلال و آزادي با شكوفه باران سينماي نوين ايران نقطه عطف روشني را در پهنه فرهنگي ميهن بزرگ و مردم مسلمان عزيزمان رقم زد. بدون ترديد بروز چنين قابليت هاي متنوع و اجراهاي صميمي و باظرافت نه تنها كم سابقه است بلكه حضور جدي تر هنرمندان جوان را در آينده نزديك سينماي ما تثبيت مي نمايد.
    در نهمين دوره برگزاري جشنواره فيلم فجر تعداد 20 فيلم از كارگردانان جوان كه محصول تجربه اول و يا دوم ايشان بود اين مطلب را به روشني نشان داد كه هرچه سينماي ايران در عمل بسوي بالندگي فكر و پختگي اجرا و تعهد انساني پيش رفته است به همان اندازه نيز ميدان عمل گسترده اي را براي استعدادهاي تازه مهيا مي كند. و دليل اين مدعا نيز حضور بيش از دوسوم فيلم هاي بخش مسابقه اصلي جشنواره از ميان كارهاي فيلمسازان ياد شده است.
    هيأت داوران مسابقه فيلم هاي اول و دوم سينماي ايران در آراء خود نگاه متفاوت و بديع و پيشرو فيلمسازان، بهمراه استفاده مناسب از عناصر فني و تكنيكي سينما را توأماً مدنظر داشته و ضرورت تقويت اين دو وجه را منظور اصلي خويش مي دانند.