مراسم روز جهاني تئاتر برگزار شد

فهيمه راستكار: قدر سركيسيان را ندانستيم

بعد از ظهر پنجشنبه پس از برگزاري جشن نمايشگران خياباني و اعلام برگزيدگان، مراسم جشن روز جهاني تئاتر و بزرگداشت شاهين سركيسيان به همت خانه تئاتر در سالن بتهوون و قسمت هاي ديگر خانه هنرمندان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ما الهام پاوه نژاد و اصغر همت مجريان اين برنامه بودند و در لابه لاي مراسم نيز بخش هايي از چند نمايش از جمله مكبث و بيتوس بيچاره را اجرا مي كردند.
در ابتداي مراسم كليپ جشن تئاتر پخش شد و سپس بيانيه روز جهاني تئاتر كه توسط فتحيه العسال نمايشنامه نويس مصري نوشته شده بود، توسط ايرج راد يك از اعضاي هيأت مديره خانه تئاتر قرائت شد. سپس نمايش سياه بازي كه در آن سهيلا صالحي به جاي سياه، بازي مي كرد، به اجرا در آمد. بعد محسن نامجو به اجراي موسيقي فولكور پرداخت. در بخش بعدي مراسم، الهه سلطان آبادي پانتوميم اجرا كرد وبعد مجريان مراسم با اجراي قسمت هايي از نمايشنامه «روزنه آبي» نوشته اكبر رادي، خاطراتي را از شاهين سركيسيان نقل كردند. سپس كليپ شاهين سركيسيان پخش شد و اصغر همت از علي نصيريان دعوت كرد كه به عنوان يكي از اعضاي گروه شاهين سركيسيان در باره او سخن بگويد. نصيريان در ابتدا با تشكر از كساني كه باني اين مراسم بودند گفت: حضور در كنار خانواده تئاتر براي من دل انگيز است. او از شاهين سركيسيان به عنوان بنيانگذار تئاتر مدرن نام برد و گفت: سركيسيان اواسط دهه 30 تئاتري به غير از تئاترهايي كه در آن زمان اجرا مي شد  را مطرح كرد. او تصنع و بيان دكلاماسيون وار و استفاده از حركات بيروني و ژست هاي نمايشي را در اجراي نمايش قبول نداشت و وقتي ما به ايشان معرفي شديم گفت كه من اين نوع تئاترها را قبول ندارم و تئاتر مدرن را مطرح كرد. نصيريان با اشاره به اينكه سركيسيان در مدتي كه در پاريس زندگي مي كرد با نمايشنامه نويسان مطرح آشنا شده بود، ادامه داد: او با آثار چخوف، ايبسن، استرينبرگ، پيراندلو آشنايي داشت و به خصوص از نمايشنامه هاي چخوف بسيار تأثير گرفته بود. او او شيوه استانيسلاوسكي را كه از او خواستيم به ما ياد دهد، با كمك ديگران ترجمه كرد و كتاب او را در اختيار ما قرار داد. سركيسيان ما را دور هم جمع كرد و فرهنگ تئاتري جديدي را به ما معرفي كرد. او ارتباطي حسي و انساني با بچه ها برقرار كرد. نصيريان با يادآوري اين مطلب كه سركيسيان قصد داشت تئاترهاي زيادي اجرا كند، گفت: اولين نمايشنامه اي كه در منزل او تمرين مي كرديم، نمايشنامه «جنوب» اثر ژولين گرين بود و حس و حال كاراكترها براي او اهميت بسيار داشت، اما نمايش نمي توانست به اجرا در آيد. چون او بسيار ساده و ساده دل بود و نمي توانست كارگرداني و مديريت كند. به محض اينكه ما شروع به تمرين مي كرديم. او چنان محو تمرين ما مي شد كه در يك عالم ديگر به سر مي برد و نمي توانست در نهايت نمايش ار جمع و جور كند. او به ما آموخت كه بايد هنرپيشه روي نقش متمركز شود و از ابزارهاي ظاهري نمايشي كه در آن زمان رواج داشت، جدا شود. گروه ما روي قصه هاي هدايت با سليقه و ذوق سركيسيان كار كرد. او در حقيقت در خانه ساده و محقرش يك كارگاه آموزشي تئاتر تشكيل داده بود كه پس از سال 1332 همان تئاتر جان گرفت و كساني كه از آن خانه بيرون آمده بودند، تئاتر جديد را به ديگران معرفي كردند.
پس از صحبت هاي نصيريان، اصغر همت از فهيمه راستكار به عنوان اولين كسي كه تعدادي از بازيگران را به سركيسيان معرفي كرده است، دعوت كرد تا در اين باره صحبت كند. راستكار با اعلام اينكه فكر مي كنم ذره اي از سركيسيان در وجود تمام ما هست، گفت: من در روزنامه خواندم كه اينجا مراسم بزرگداشت سركيسيان برقرار است و به اينجا آمدم. در حالي كه جاي او را در اين جمع خيلي خيلي خالي ديدم. اگر سركيسيان اين استعدادهايي را كه حالا وجود دارند مي ديد، ناكام از دنيا نمي رفت. ما همان زمان هم قدر سركيسيان را نمي دانستيم. آن زحمت هايي كه ما در خانه سركيسيان مي كشيديم و استخواني كه از ما خرد شد، ما را براي مواجه با سختي ها و ناكامي هاي تئاتر و براي نا اميد نشدن آماده كرد. من خوشحالم كه از اينكه آنچه او به ما ياد داد، را به نوعي توانستيم به ديگران ياد بدهيم وبگوييم كه در آن زمان ها چطور كار كرديم، زندگي كرديم و عاشق شديم.
راستكار با اعلام اينكه احمد شاملو اولين كسي بود كه سركيسيان را به او معرفي كرد، گفت: شاملو به من گفت كه دوستي دارم كه روزنامه نگار است و در زمينه تئاتر نقد مي نويسد. خيلي دوست دارد كه تئاتر كار كند. من هم نصيريان، جميله شيخي و بيژن مفيد را به او معرفي كردم. سركيسيان هم آرمن را كه صداي خوبي داشت به گروه ما دعوت كرد.
سپس «ميشاهايراپتيان» يكي از دوستان سركيسيان زندگينامه شاهين سركيسيان را قرائت كرد. وي اشاره كرد: سركيسيان در وارناي بلغارستان متولد شد. پدر و مادر او به ايران آمدند، اما او در سن هفت سالگي به فرانسه رفت و 17 سال در فرانسه ماند و تحصيلات خود را در رشته حقوق ادامه داد. او با علاقه اي كه به تئاتر داشت و همين طور تسلط به زبان هاي فرانسه، آلماني و روسي، جريان هاي تئاتر آن زمان را به دقت پيگيري مي كرد. سركيسيان در پايان جنگ جهاني دوم به ايران بازگشت و به عنوان مترجم و منتقد تئاتر در چند جمله و روزنامه مثل مجله نمايش كار كرد. او با روشنفكراني مانند صادق هدايت، احمد شاملو و نوشين، مراوده داشت. در اوايل سال 1330 با افرادي چون خجسته كيا، لايق، جوانمرد، مفيد، والي، نصيريان، راستكار يك گروه تشكيل داد كه گروه هنر ملي از همين جا شكل گرفت.
سركيسيان پس از مدتي به انجمن آرارات رفته و گروه تئاتر آرمن ار سرپرستي كرد كه در آن مدت 13 نمايشنامه را به زبان ارمني روي صحنه آورد. اين گروه تا سه سال پس از مرگ سركيسيان با سرپرستي آربي آوانسيان فعاليت كرد.
آخرين اثر شاهين سركيسيان كه در حال تمرين آن از دنيا رفت، نمايشنامه «روزنه آبي» اثر اكبر رادي بود كه به همت آربي آوانسيان پس از مرگ او با همان طراحي و ميزانسن روي صحنه رفت.
هايراپتيان در پايان جملاتي را از سركيسيان نقل كرد: «تئاتر مدرسه است، راه پيشرفت يك ملت است، انسان را تربيت مي كند و به فكر روشني مي بخشد.»
پس از صحبت هاي هايراپتيان كليپ سخنان جمشيد لايق درباره سركيسيان پخش شد و سپس گروه كر ارامنه به اجراي موسيقي پرداخت. در انتها، مراسم با اجراي قطعاتي از موسيقي پايان يافت.

در حاشيه
- غرفه فروش نمايشنامه و ويژه نامه شاهين سركيسيان در وروديه سالن طبقه اول بر پا شده بود.
- انجمن چهره پردازان خانه تئاتر در يكي از اتاق ها اقدام به گريم كودكان مي كردند.
- در فضاي باز خانه هنرمندان نمايش خياباني اجرا مي شد.
- در ابتدا قرار بود هما روستا بيانيه روز جهاني تئاتر را قرائت كند كه او در اين مراسم حضور نداشت.
- تعدادي از اعضاي هيأت مديره خانه تئاتر و مديران هيأت مديره انجمن هاي خانه تئاتر در اين مراسم حضور نداشتند.
- مسأله اي كه پيش از هر چيز به چشم مي آمد حضور نه چندان چشمگير هنرمندان عرصه هاي مختلف تئاتر در اين مراسم بود.
انتهای پیام /