مرور کارنامه احمدرضا درويش

آسيب‌شناسي جنگ در زمان حال

احمدرضا درويش با فيلم‌هايي که به صورت مستقيم و غيرمستقيم به جنگ و دفاع مقدس مي‌پردازند بيش از هر چيز دغدغه پرداختن به اين مقطع تاريخي را از وراي زمان حال برجسته مي‌کند.

    به گزارش سايت سينمايي سوره، درويش فارغ التحصيل رشته گرافيک و معماري است. فعاليت هنري را از سال 61 با کارگرداني نمايش‌هاي تلويزيوني آغاز کرد و از اعضا هيئت مديره موسسه «فرهنگ و تماشا» بوده است. درويش هفت فيلم در کارنامه فيلمسازي خود دارد که فيلمنامه آنها را هم خودش به نگارش درآورده است. او تاکنون مشاور و دستيار کارگردان چند فيلم بوده و از آن دسته فيلمسازان دفاع مقدسي است که آسيب شناسي جنگ در زمان حال دغدغه اصلي اوست.
    «آخرين پرواز» محصول سال 68 اولين تجربه فيلمسازي درويش است. فيلم با تکيه بر ماجراهاي جاسوسي و گروگانگيري که در زمان جنگ باب بوده تلاش مي کند مسئله خود را جهاني کند و با بسط دادن ماجرا به فرانسه و درگيري هاي طراحي شده، به نوعي جنگ ايران و عراق را از زاويه اي جديد به تصوير بکشد. فيلمي که کمتر تصويري از جبهه و خاکريز و ... ارائه مي دهد اما تئوري هاي جديدي براي تحليل اين مقطع تاريخي در بطن خود دارد.
    «ابليس» محصول سال 69 فيلمي است که نسبت مستقيم با فيلم قبلي درويش دارد. محوريت با يک کارمند فرودگاه است که عضو يک گروه جاسوسي است و سازمان به او بدگمان مي شود. بحران روحي که سعيد دچارش شده با انفجار هواپيما و تصور کشته شدن همسر و فرزندانش در هواپيما شدت مي گيرد و ... بخش اعظم فيلم به سکانس هاي پرتعليق خودکشي او از روي جرثقيل اختصاص يافته است.
    فيلم به شيوه الگوي آشناي فيلم هاي جاسوسي و گروگانگيري قرار گرفتن يک فرد از گروه جاسوسي در معرض اتهام و بحران و سير فروپاشي او را به تصوير مي کشد و از آن دسته فيلم هايي است که به شيوه غيرمستقيم از تجاوز و هجوم زيرپوستي دشمن در قالب گروههاي نفوذي جاسوسي مي گويد. فيلم پس از درخشش خسرو شکيبايي در «هامون» توانست از حضور خاص اين بازيگر مورد توجه قرار بگيرد. او در صحنه هاي درگيري با همسرش و اعتراف به عشق همان حميد هامون است که در آغاز راه هنوز تکرار شدنش براي مخاطب جذابيت داشت. تيزر و آنونس فيلم با تک جمله شکيبايي هنوز هم در ذهن مخاطب باقيست.
    «آذرخش» محصول سال 71 با قصه اي حول محور رفاقت هاي آغاز انقلاب است. داستان آشناي دو رفيق که يکي بر سر دوراهي انتخاب گرفتار شده و ديگري او را سوژه داستانش قرار مي دهد. در عين حال تغيير شرايط زمان و کمي هم وسوسه هاي کار خلاف به کمک مي آيند تا در مجموع «آذرخش» فيلمي شود محصول ديدگاه دهه شصت نه فيلمي از جنس زمانه در دهه هفتاد.
    «کيميا» محصول سال 73 با قصه اي خاص و تأثيرگذار از تبعات جنگ ساخته شد. فيلمي که با شکل گرفتن هسته اوليه آن در زمان حمله به خرمشهر و آبادان، با بسط داستان به حال تلاش مي کند فيلمي از جنس زمان خود شود. محور اصلي نوزادي است که هنگام به دنيا آمدن در زير آتش و خمپاره، مادرش را از دست مي دهد و پزشک او را نجات داده و فرزنده نداشته اش محسوب مي کند. وجهي از حاشيه و تبعات دفاع مقدس که در زمان حال مي توان به آسيب شناسي آن پرداخت.
    حالا پدري که پس از آزاد شدن از اسارت عراقي ها به دنبال دخترش آمده، در شرايطي با دختر مواجه مي شود که نشاني از او ندارد و خانم پزشک هم روي خوش نشان نمي دهد. هر چند فيلم با تصميم خطير پدر به ترک دختر و واگذاشتن او به خانم پزشک تمام مي شود اما تقابل چالش برانگيز پدر و پزشک در بخش مياني، فيلم را واجد چند قهرمان اصلي مي کند. در ادامه وقتي بحران هاي دختربچه را هم به آنها اضافه مي کنيم اين نکته برجسته مي شود که «کيميا» فيلمي است با زاويه ديدي گسترده که مي تواند از همه کاراکترهاي خود تصويري لازم و کافي ثبت و دغدغه هاي آنان را دست يافتني و ملموس کند.
    «سرزمين خورشيد» محصول سال 75 باز هم موقعيتي از زمان جنگ ايران و عراق را نشانه مي رود که به موتيف تکرارشونده فيلم هاي او منجر مي شود. ماجراي حصر خرمشهر، اقداماتي که جهان آرا براي نجات بيماران با آمبولانس انجام مي دهد و همراهي شش همسفر که از بد روزگار کنار هم قرار گرفته اند. فيلم بيش از هر چيز تصوير سياه و در عين حال واقع نمايي از جنگ ارائه مي دهد. تصويري که به قلع و قمع شدن يک يک آدم ها مي انجامد و در عين حال تصوير تخت سربازان عراقي را به واسطه همراهي جمع احياء مي کند. فيلمي که محصول نگاه عريان و واقعگراي پس از جنگ است.
    «متولد ماه مهر» محصول سال 78 را مي توان فيلمي دوگانه با طراحي موقعيتي خاص محسوب کرد. محور اصلي فيلم درگيري هاي سياسي دانشجويان آن دوره با قوانيني است که دختران و پسران را از هم جدا مي کند. در اين ميان با انتخاب مهتاب و دانيال به عنوان نمايندگان قشر مرفه-مذهبي و يک دانشجوي شهرستاني ساده، مناسبات هر يک را برجسته مي کند.
    هر چند درگيري هاي سياسي به تبع فضاي دهه هفتاد پررنگ است اما به نظر مي آيد هسته اصلي فيلم جايي است که دانيال تاب مناسبات روز را نياورده به زادگاه خود در جنوب بازمي گردد و اين بازگشت به ريشه ها نوعي رجعت به پاياني است که او شايستگي درگير شدن با آن را دارد. گير افتادن در ميدان مين هر چند پرداختي رئال دارد ولي وجه سورئاليستي و نمادين آن برجسته مي شود تا جايي که مي بينيم درويش سال 78 رجعتي دارد به شهادت در ميدان مين زمان جنگ که دانيال (جواني که با نسل جوان امروز همخواني ندارد) لياقت آن را پيدا مي کند و ... همان پلاک آشنايي که در انتها دو تکه مي شود.
    «دوئل» محصول سال 82 بود. فيلمي که مقدمات، ساخت، نمايش و ... آن با بزرگنمايي به گونه اي طراحي شد تا بدل به فيلمي شود براي همه دوران دفاع مقدس. "دوئل" با انتخاب دو مقطع زماني جنگ و حال در جنوب و بين قبايل محلي تلاش دارد از زاويه اي خاص و نسبتاً جديد به بازخواني روايت هاي مستند از عمليات هاي خاص بپردازد و جزئياتي از آنها را به مدد داستانپردازي و تخيل پررنگ کند که نياز درام و سينماست.
    بنا بر همين نياز درام است که تخيل فيلمساز ماجراي گاوصندوقي را که گروهي محلي به دنبال آن هستند به صورت موازي با بحران حمله دشمن پيش مي برد. به اين ترتيب او دغدغه هايي وراي حفظ خاک را نزد اقشار ديگر مطرح کرده و در انتها به حرفي از جنس زمان مي رسد که طمع و حرص را در کنار ديگر دغدغه هاي انساني برجسته مي کند. فيلمي که با توجه به هزينه توليد، طول زمان ساخت، بازيگران حرفه اي و ... فيلمي خاص شد ولي نه ماندگار در سينماي دفاع مقدس.
    احمدرضا درويش سال 86 قصد ساخت فيلم سينمايي «روز رستاخيز» را دارد که از سال 85 در مرحله پيش توليد به سر مي‌برد.
انتهای پیام /