نگاهي به برگزاري سي و هفتمين دوره جشنواره بين المللي فيلم رشد

آيا جشنواره رشد توانسته نيازها را برآورده كند؟

    به گزارش سايت سينمايي سوره، جشنواره سي و هفتم نيز با فراز و نشيب هاي بسيار به پايان رسيد. مي توانيم كتاب اين دوره را نيز مانند دوره هاي قبل ببنديم و به اميد جشنواره اي بهتر، تا سال ديگر آن را به فراموشي بسپريم ، اما بازنگري و بررسي سطح كيفي جشنواره و تلاش براي بهبود آن ، براي دست اندركاران و برگزار كنندگان جشنواره امري ضروري است ونبايد به دست فراموشي سپرده شود.
    پاي صحبت هر يك از متوليان جشنواره كه بنشينيم ، اولين نكاتي كه به آن اشاره مي كنند و از آنها به عنوان ويزگي هاي مهم جشنواره نام مي برند : قدمت جشنواره ( شروع از سال 1342 و برگزاري 37 دوره ) ، تخصصي بودن ( علمي – آموزشي – تربيتي ) و بين المللي بودن آن است. اما اين سه نكته علاوه بر آنكه مي توانند وي‍ژگي هاي مهمي براي اين جشنواره باشند داراي ابعاد ديگري نيز هستند كه توجه به آنها مي تواند از آنها ، وي‍ژگي هايي مثبت ، قابل اتكا و ممتاز بسازد.

جشنواره فيلم رشد ، قديمي ترين و پرسابقه ترين جشنواره فيلم در ايران :

    قدمت يعني تجربه ؛ از جشنواره اي كه تا امسال 36 دوره از برگزاري آن گذشته ، انتظاراتي داريم كه از جشنواره هاي نوپا نداريم. چرا اين جشنواره با اين قدمت هنوز آنچنان كه بايد و شايد ديده نشده است ، حتي در بين دانش آموزان و دست اندركاران امر آموزش؟
متولي اصلي جشنواره فيلم رشد ، وزارت آموزش و پرورش است ، در حالي كه فيلم آموزشي و تربيتي جايگاهي در نظام آموزشي ما ندارد ؛ اين خود تناقض مهم و قابل توجهي است. دانش آموزان و حتي شايد در سطح بالاتر آنها ، معلمان و مديران آموزشي ما نيز ديد درستي نسبت به فيلم آموزشي- تربيتي ندارند؛ حال در چنين شرايطي انتظار داريم عمده تماشاگران ما دانش آموزان ، مسئولين آموزشي و والدين باشند. به همين خاطر است كه در هنگام پخش برخي از فيلم ها با واكنش نا مناسب برخي تماشاگران ، به ويژه دانش آموزان مواجه مي شويم. امسال در جشنواره 132 فيلم ايراني و 42 فيلم خارجي به نمايش در آمدند كه مطمئنا بخش قابل توجهي ازفيلم هاي ايراني به منظور شركت در جشنواره توليد شده اند ، اين حجم نسبتا زياد فيلم ها آيا بعد از جشنواره در اختيار مدارس و مراكز آموزشي قرار مي گيرند تا به نمايش در بيايند ؟ آيا واكنش مخاطبان به اين فيلم ها را بررسي و تحليل كرده ايم ؟ آيا نياز و علايق مخاطبان را درباره موضوعات و ساختار فيلم هاي آموزشي مورد توجه قرار داده ايم؟ آيا ...؟ .
    «امين بيگي»، از فيلم سازان دانش آموز ، كه با فيلم «خداي همه يكي است» در جشنواره شركت كرده بود ، درباره جشنواره مي گويد : « جشنواره امسال خوب بود ، اما مي توانست بهتر باشد. رسانه ها بايد بيشتر اين جشنواره را پوشش دهند ، وقتي رسانه ها بر روي مسئله اي دست مي گذارند خود به خود مسئولين نيز توجه بيشتري مي كنند و اين مسئله موجب مي شود كه بيشتر به سطح كيفي جشنواره و نحوه برگزاري آن توجه شود. عمده ترين مشكل جشنواره به نظر من اين بود كه به تقسيم بندي فيلم ها توجه نشده بود. بايد فيلم ها را با توجه به رده هاي سني به گروه هاي «الف» ، «ب» ، «ج» و «د» تقسيم مي كردند. اما به اين نوع گروه بندي اصلا توجه نشده بود. براي مثال فيلم من در بخش عموم ( كارشناسان ) به نمايش در آمد در حالي كه من معتقدم بايد در گروه سني پايين تر مثلا ابتدايي يا راهنمايي پخش مي شد. »
مسئله ديگر استقبال نه چندان مطلوب فيلم سازان است. انتظار مي رود يك فيلم ساز حداقل در هنگام نمايش فيلمش حضور داشته باشد ، با تماشاگران فيلمش ارتباط برقرار كند و به پرسش هاي آنها پاسخ بگويد. مگر نه اينكه يكي از اهداف اصلي جشنواره ها تعامل بين سازندگان و مخاطبان است! ما اين تعامل را تنها در بين فيلم سازان جوان دانش آموز ديديم كه با شور و اشتياق فراوان نظر تماشاگران نسبت به فيلمشان را جويا مي شدند و به پرسش ها پاسخ مي گفتند. متاسفانه با وجود آنكه فيلم هاي آموزشي به ويژه در حوزه تربيت مي توانند بسيار چالش برانگيز باشند هيچ نشست يا گفت گويي در حاشيه جشنواره برگزار نشد و بسياري از تماشاگران و حتي كارشناسان ( چه سينمايي و چه آموزشي ) با ابهام هايي كه در ذهنشان نسبت به ابعاد آموزشي – تربيتي فيلم ها داشتند ، سالن ها را ترك مي كردند. در اين زمينه تنها طي دو روز جلساتي در دانشگاه تربيت مدرس برگزار شد. اين جلسات قرار بود فرايندي آموزشي داشته باشد و اصطلاحا به صورت Work Shop برگزار شود ، اما در نهايت تنها به صورت جلسات پرسش و پاسخ برگزار شد. با اين حال اين جلسات از جمله اتفاقات خوب ومورد توجه جشنواره بود و از آنجا كه فيلم هاي انتخاب شده متعلق به داوران بخش بين الملل جشنواره بودند و جلسات نيز با حضور خود آنها تشكيل شده بود ، بسيار مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. اما متاسفانه اين جلسات به دليل تبليغات محدود ، نتوانست مخاطبان زيادي داشته باشد.
به اين ترتيب به نظر مي رسد با وجود آنكه جشنواره امسال نسبت به سال هاي قبل پيشرفت هاي بسياري داشت و متعاقب آن از استقبال بيشتر و بهتري برخوردار بود ، اما بايد در نحوه برگزاري ، برنامه ريزي ، تقسيم بندي فيلم ها و اطلاع رساني آن تغييراتي ايجاد شود و تبليغات جشنواره در سطح گسترده تر و مطلوب تري صورت گيرد.

جشنواره رشد ، جشنواره تخصصي فيلم هاي آموزشي-تربيتي :

    فيلم آموزشي ( Educational Film ) فيلمي است كه اهداف از پيش تعيين شده اي را دنبال مي كند ، در پي آن است كه چيزي را به بيننده تفهيم كند. به همين خاطر انتظار مي رود ، تماشاگر اين نوع فيلم ها قبل از ديدن فيلم و بعد از آن تغييري در خود احساس كند ، كه اين تغيير در واقع چيزي نيست جز افزايش علم و آگاهي بيننده در هر حوزه اي كه فيلم قصد پرداختن به آن را داشته است. بنابراين در ساخت فيلم آموزشي سه مسئله بسيار اهميت دارد :
1.    موضوع فيلم و ميزان اهميت و سودمندي آن براي مخاطب.
2.    ويژگي هاي مخاطب ، بدين معني كه انتظار داريم تماشاگران فيلم ما چه كساني باشند. اين ويژگي ها عبارت اند از : جنس، سن، مليت و ...
3.    گونه ، ساختار و شيوه اي كه فيلم ساز براي بيان مفهوم مورد نظرش در ساخت فيلم از آنها استفاده كرده است.
موارد بالا بيش از هر چيز بيان كننده اين نكته است كه ساخت فيلم آموزشي نه تنها نياز به تخصص در زمينه فيلم سازي دارد ، بلكه نياز به مخاطب شناسي و اشراف بر مسائل آموزشي و تربيتي نيز دارد. در واقع فيلم هاي آموزشي عموما جذابيتي براي مخاطبان ندارند به همين خاطر اين فيلم ها بايد به شيوه هاي مختلف مخاطب را با خود همراه كنند و يا به عبارت ديگر از شيوه هاي بصري و بياني متنوع و جذاب براي القاي مفاهيم استفاده كنند. عمده مسائل و مشكلات فيلم هاي جشنواره امسال و سال هاي پيش را مي توان در اين سه حوزه مورد بررسي قرار داد. در نتيجه ، اگر مي خواهيم گونه فيلم هاي آموزشي به جايگاه مورد نظر در حوزه تعليم و تربيت دست يابند و در سطح بين المللي نيز حرفي براي گفتن داشته باشيم ، بايد نيروهاي متخصص و مجرب براي ساخت اين گونه فيلم ها آموزش ديده و مورد حمايت قرار گيرند ، بايد به موضوعاتي متناسب با مخاطب امروز و نيازهاي او بپردازيم و بايد از شيوه هاي جديد و كارامد استفاده كنيم. از سوي ديگر به نظر مي رسد ، از آنجا كه يكي از اهداف اصلي جشنواره فيلم رشد جذب مخاطبان سطوح آموزشي مختلف ( ابتدايي – راهنمايي – دبيرستان ) است ، بايد اين جشنواره بخشي جنبي به حضور فيلم هاي جذاب و مورد توجه اين رده هاي سني چه در حوزه فيلم هاي داستاني بلند ، داستاني كوتاه ، انيميشن و ... اختصاص دهد ، تا جنبه آموزشي و تربيتي صرف بودن اين جشنواره كمي تعديل شود. خوشبختانه در جشنواره امسال به اين امر توجه نسبتا خوب? شده بود.
در بخش فيلم سازان دانش آموز ، شايد عمده ترين مشكل كه به خوبي در فيلم هايشان نمود داشت ، نداشتن امكانات كافي و دانش وتخصص لازم بود. وقتي در جشنواره بخشي به عنوان فيلم سازان دانش آموز در نظر گرفته مي شود ، بايد براي هر چه پر بارتر شدن اين بخش تلاش كرد. در پاي صحبت هر يك از اين دوستان كه مي نشستيم از نداشتن امكانات و همكاري نكردن نهاد هاي وابسته به آموزش و پرورش سخن مي گفتند. عمده اين فيلم سازان جوان ، اما فعال و پر شور با سرمايه خود و حتي گاه با امكانات ابتدايي فيلمشان را تهيه كرده بودند. هزينه توليد فيلم ها نيز جالب توجه بود از بيست هزار تومان تا سه ميليون تومان. صرف نظر از تهيه سرمايه به نظر مي رسد كه بايد به اين جوانان علاقه مند در زمينه آموزش و يادگيري فيلم سازي نيز كمك شود. برگزاري كارگاه هاي آموزشي براي اين دانش آموزان مستعد ، كمك بسياري خواهد كرد تا از سال ديگر شاهد فيلم هاي بهتر و موفق تري باشيم.
    امين بيگي ، فيلم ساز دانش آموز ، در اين زمينه مي گويد : « در اين جشنواره تنها پخش كردن فيلم هاي آموزشي كافي نيست ، بايد تعامل و همكاري بين معاونت سينمايي و آموزش و پرورش ، كه خود آقاي جعفري جلوه قولش را دادند ، ايجاد شود. تعامل بين كارشناسان ، فيلم سازان و نهاد هاي آموزشي ، مثلثي تشكيل مي دهد كه اتفاق خوبي در روند فيلم هاي آموزشي خواهد بود... امكانات در اختيار دانش آموزان نيست ، سرمايه ندارند و فيلم هايشان را با هزينه هاي بسيار اندك مي سازند و در نتيجه سطح فيلم هايشان پايين است ، ما نيازمند حمايتيم. »
در نهايت آنكه ، با وجود آنكه سطح كيفي فيلم هاي امسال نسبت به سال هاي پيش بالاتر بود اما هنوز نتوانسته ايم به سطح مورد انتظار از اين جشنواره دست يابيم.

جشنواره بين المللي فيلم رشد :

    جشنواره رشد يك جشنواره بين المللي است ، پس نبايد تنها در سطح ملي بازتاب داشته باشد. نگاهي اجمالي بر سطح كيفي فيلم هاي خارجي پخش شده در جشنواره نشان مي دهد كه اگر چه برخي از اين فيلم ها از نظر كيفي بالاتر از سطح فيلم هاي ايراني هستند ، اما شايد در ميان فيلم هاي برتر و حرفه اي تري كه دراين حوزه در جهان ساخته مي شوند ، بايد به دنبال فيلم هايي با جايگاه هاي بهتر بگرديم. آنتونيو بروني ( ايتاليا - از داوران بخش بين الملل جشنواره سي و هفتم ) در اين زمينه ، در گفت گويي كه با نشريه روزانه جشنواره انجام داده ، ضمن اشاره به اين مسئله مي گويد : « جشنواره بسيار مهم و مفصلي است و توانسته به تنهايي يك جشنواره مستقل و تخصصي در حيطه آموزشي – تربيتي در ايران باشد. اما جشنواره در بعد ملي موفق تر است تا وجه بين المللي آن ، براي ارتقاي سطح اين بخش بايد تعاملات بين المللي جشنواره بيشتر شود. »
    براي ارتقاي سطح بخش بين الملل جشنواره بايد تعاملات و ارتباطات بخش خارجي جشنواره با مراكز و توليدكنندگان اين گونه فيلم ها در جهان گسترش يابد و جشنواره فيلم رشد با ارتقاي سطح كيفي خود چه در زمينه برگزاري و چه در زمينه سطح كيفي فيلم هاي ايراني شركت كننده ، و نيز با تبليغات گسترده ، كاربردي و هدفمند ، فيلم سازان و تهيه كنندگان بين المللي را بيشتر به شركت در اين جشنواره ترغيب كند.
از سوي ديگر توجه بيشتر به بخش بين الملل موجب مي شود كه فيلم هاي ايراني نيز بتوانند در سطح وسيع تر و از نقطه نظرهاي متنوع تري ديده شده و مورد ارزيابي قرار گيرند و به اين ترتيب ، با برقراري ارتباط و تعامل هاي دو طرفه بين فيلم سازان ايراني و خارجي ، راه ورود فيلم هاي ايراني به عرصه هاي بين المللي نيز هموارتر شود.

 
انتهای پیام /