آنها ديگر فيلم جنگي نمي‌سازند

جشنواره فيلم دفاع مقدس در دوران اوج سينماي جنگ هم چندان اثرگذار نبود و حالا که پيشروان سينماي دفاع مقدس سال‌هاست به مسيري ديگر رفته‌اند، برگزاري مستقل اين جشنواره بي‌ترديد با اما و اگرهاي فراوان همراه است.

به گزارش سايت سينمايي سوره، ابراهيم حاتمي‌کيا که به جرات تاثيرگذارترين و برجسته‌ترين سينماگر عرصه دفاع مقدس است، مدتي است ترجيح مي‌دهد توانايي‌هاي فيلمسازي خود را در عرصه‌هاي ديگر تجربه کند. توقيف "موج مرده" از سوي تهيه‌کننده در جشنواره نوزدهم فيلم فجر بستري شد تا حاتمي‌کيا به شکل رسمي خداحافظي خود را از سينماي دفاع مقدس اعلام کند.
او روزي که قرار بود "موج مرده" در جشنواره در سينما استقلال به نمايش درآيد با کيسه‌اي حاوي تکه‌هاي حذف شده فيلم در جمع خبرنگاران حاضر شد و با انتقاد از تهيه‌کننده فيلمش (مجيد رجبي معمار مدير عامل وقت موسسه فرهنگي روايت فتح) و مسئولان متولي سينماي جنگ اعلام کرد ديگر در حوزه دفاع مقدس فيلم نخواهد ساخت.
ماحصل تصميم او ساخت دو فيلم "ارتفاع پست" و "به رنگ ارغوان" بود که در حوزه سينماي اجتماعي توليد شدند، اما اتفاق‌هاي حاصل از توقيف "به رنگ ارغوان" موجب شد او بار ديگر به سينماي جنگ بازگردد. او در نامه‌اي که متن آن را در زمان توليد "به نام پدر" روي سايت فيلم منتشر کرده بود با صراحت اعلام کرد "به نام پدر" نقض گفته‌هايش است و از آن به عنوان ناجي خود پس از اتفاق‌هاي مربوط به "به رنگ ارغوان" ياد کرد.
"به نام پدر" هر چند در جشنواره فيلم فجر مورد توجه هيئت داوران قرار گرفت و جوايزي را به خود اختصاص داد، اما با استقبال سرد منتقدان رو به رو شد و همه از آن به عنوان فيلمي که حاتمي‌کيا خودش را در آن تکرار کرده ياد کردند. حاتمي‌کيا پس از آن فيلمسازي را در مسيري که پس از "موج مرده" در پيش گرفته بود ادامه داد که حاصل آن مجموعه "حلقه سبز" و حالا فيلم سينمايي "دعوت" است. آثاري که ارتباطي با جنگ و دفاع مقدس ندارند و مضامين آنها کاملا اجتماعي است.
کمال تبريزي هم سال‌هاست در عرصه‌هاي ديگر طبع‌آزمايي مي‌کند. آخرين فيلم او در عرصه سينماي دفاع مقدس "شيدا" است؛ فيلمي ملودرام که در آن سال واکنش‌هايي متفاوت را برانگيخت. بسياري از تندروها انتقادهاي شديدي به تبريزي کردند و او پس از آن ترجيح داد در فضايي آرامتر به کار فيلمسازي خود ادامه دهد.
البته او چند سال بعد به مشکلي مدرن در فيلم "گاهي به آسمان نگاه کن" به سينماي دفاع مقدس نقبي زد. اما هرگز اين فيلم را اثري در حوزه سينماي جنگ ندانست. "مارمولک"، "يک تکه نان" و "هميشه پاي يک زن در ميان است" و حالا هم "پاداش" ديگر آثار او پس از "گاهي به آسمان نگاه کن" هستند که هيچکدام سنخيتي با دفاع مقدس ندارند.
احمدرضا درويش ديگر فيلمساز صاحب‌سبک سينماي دفاع مقدس هم پس از "دوئل" تغيير مسير داد و پروژه تاريخي مذهبي "روز رستاخيز" را در دستور کار خود دارد. با توجه به اهميت موضوع "روز رستاخيز" و حساسيت‌هاي درويش او دو سه سالي درگير اين پروژه ملي خواهد بود و عملا چند سالي از حوزه سينماي جنگ دور است. هر چند ساخت فيلمي درباره خرمشهر در دستور کار اوست، اما اين پروژه عملا با توجه به درگيري درويش با پروژه "روز رستاخيز" به زودي ميسر نخواهد شد.
مجتبي راعي که با اولين ساخته سينمايي‌اش "انسان و اسلحه" از حضور فيلمسازي با نگاهي متفاوت به سينماي جنگ خبر داد، پس از ساخت اين اثر فيلم "تونل" را ساخت. اما بعد ترجيح داد در ژانرهاي ديگر فعاليت‌هاي فيلمسازي خود را ادامه دهد. "جاي امن"، "غزال"، "جنگجوي پيروز"، "تولد يک پروانه"، "صنوبر" و "سفر به هيدالو" نتيجه آثار چند سال اخير اوست.
زنده‌ياد رسول ملاقلي‌پور در زمان حيات خود بارها از مسئولين سينماي دفاع مقدس و متوليان آن گلايه کرد. او پس از اثر ماندگار "مزرعه پدري" در نامه‌اي سرگشاده به دليل نامهرباني‌هايي که با اين فيلم شد از دنياي فيلمسازي خداحافظي کرد. اما بعد از گذشت مدتي از تصميم خود منصرف شد و فيلم ملودرام "ميم مثل مادر" را با پسزمينه سينماي دفاع مقدس ساخت. فيلمي که حالا به عنوان آخرين يادگار او به عنوان نماينده سينماي ايران به آکادمي اسکار معرفي شده است.
علي شاه‌حاتمي ديگر فيلمساز سينماي جنگ است که مدت‌هاي مديد است تغيير ژانر داده است. او پس از فيلم جنگي "آخرين شناسايي"، فيلم تجاري "دوستان" را ساخت و بعد به سمت فيلم‌هاي جشنواره‌اي گرايش پيدا کرد. حاصل گرايش او به اين سمت دو فيلم "ترکش‌هاي صلح" و "کولي" بود که اولي در حوزه سينماي جنگ بود. شاه‌حاتمي پس از ساخت اين دو فيلم به تلويزيون آمد و حالا در بازگشت به سينما قصد دارد فيلم اجتماعي "قفس" را با بازيگران هندي بسازد که ارتباطي به دفاع مقدس و جنگ ندارد.
سعيد سهيلي از ديگر فيلمسازان سينماي دفاع مقدس است که پس از سال‌ها ديگر قصد فعاليت در حوزه سينماي جنگ را ندارد. او در سال‌هاي فعاليت سينمايي خود پس از "مرد باراني" خواست به تبعات جنگ در جامعه بپردازد و حالا پس از آخرين ساخته‌اش با اين مضمون يعني "سنگ، کاغذ، قيچي"، فيلمي در حوزه سينماي پليسي به نام "چهارانگشتي" ساخت و حالا هم در تدارک ساخت فيلمي کمدي به نام "چارچنگولي" است.
بله! فيلمسازان جنگ يا تغيير مسير داده‌اند يا در حال تغيير مسير هستند، البته از آنسو هم در سياستي تصميم بر آن شد تا فيلمسازان صاحبنام عرصه‌هاي ديگر نيز پا به حوزه سينماي جنگ بگذارند که در پي اتخاذ اين سياست، رخشان بني‌اعتماد، کيومرث پوراحمد، خسرو سينايي، آرش معيريان و عليرضا داودنژاد پا به اين وادي گذاشتند و اتفاقا آثاري قابل توجه هم توليد کردند، اما همه مي‌دانند که اين حضور در عرصه سينماي دفاع مقدس محدود به حداکثر يکي دو فيلم است.
حالا که نامداران سينماي دفاع مقدس مدت‌هاست مسير فيلمسازي خود را به نحوي تغيير داده‌اند که در آثارشان کمتر نشاني از جنگ و دفاع مقدس ديده مي‌شود، اصرار بر برگزاري جشنواره مستقل فيلم دفاع مقدس و به نمايش درآوردن فيلم‌هاي سال‌هاي قبل و مستندهاي تلويزيوني در آن حاکي از نگاهي است که به نظر قصد رفع مسئوليت دارد. آخرين نمونه جشنواره مستقل فيلم دفاع مقدس سال 1384 بود که به مهجورترين شکل ممکن برگزار شد و به بايگاني پيوست.
انتهای پیام /