"گزارش اولين نشست تخصصي زن و سينما"

اولين روز نشست هاي تخصصي "زن و سينما" با عنوان بررسي "سيماي زن در سينماي غرب" روز گذشته يازدهم آذر ماه در محل تالار شهيد جان بزرگي دانشكده هنرهاي كاربردي دانشگاه هنر برگزار شد.

    به گزارش سايت سينمايي سوره، اين نشست ها كه در دو نوبت از ساعت 16 تا 30/17 و 18 تا 20 برگزار گرديد با استقبال گسترده فعالان سينما، دانشجويان، فيلمسازان و نمايندگان رسانه هاي گروهي علاقمندان روبرو شد.
    جواد شمقدري، مشاور هنري رئيس جمهور در اين نشست با مطرح ساختن عنوان"سينما، زن و غرب" به تحليل و ارزيابي سيماي زن در سينما و فرهنگ غربي پرداخت.
    وي گفت: سينما به عنوان يك وسيله و هنر تركيبي است از سرگرمي، جذابيت، تفنن و تجارت، انتقال پيام و فرهنگ و سينماي غرب و آمريكا با تعقيب همين هدف درصدد انتقال و گسترش زندگي و فرهنگ آمريكايي و غربي است و جايگاه زن هم در سينماي غربي برگرفته از نگاه، تفكر،‌ فلسفه و فرهنگ غرب است.
    اين كارگردان سينما با بيان اينكه "سينماي مغرب زمين ريشه در ديدگاهها، جهان بيني و فرهنگ غربي دارد" خاطر نشان ساخت: در فرهنگ كهن غرب، در كتب تحريف شده و متون مذهبي، خاستگاه زن ديگر گونه و سراسر تحقير است و از همين رو است كه آن نگاه، سرانجام به نگاهي افراطي، زن مدارانه و فمينيسم مي رسد.
    وي ادامه داد: متاسفانه در سينماي غرب براي ارتقاي جايگاه زن،‌او را همپاي مرد و به موازات و در كنار مردان قرار دادند و نقش و تشخص مردانه به او بخشيدند. يعني زن در سينماي غربي زني است كه زن نيست. رفتار مردانه دارد.
    شمقدري يادآور شد: اخيراً فيلمي ديدم با عنوان "ارواح ابوغريب". فرمانده زندان ابوغريب زني است كه شخصيتي مردانه دارد- خشن،‌بيرحم، بي عاطفه و فاقد زيبايي هاي زنانه. اين بلايي است كه بر سر زن در غرب آمده و انعكاس اين نگاه بيمار و ناقص در سينماي غرب ديده مي شود.
    مشاور هنري رييس جمهور با ا شاره به فلسفه و تمدن غرب"لذت جويي و فردگرايي" را از شاخصه ها و شاكله هاي اين فرهنگ قلمداد كرد و افزود: به طور طبيعي سينماي غربي با الهام از دو عنصر لذت جويي و فردگرايي به خلق تصاوير و شخصيت هاي زن در سينما مي پردازد و نگاهش به زن نگاهي ابزاري، بهره جويانه و لذت جويانه و در استخدام سرمايه داري و فرد گرايي است.
وي اضافه كرد: به عنوان يك سينماگر به خود اجازه نمي دهم هر فيلمي را كه در سينماي غرب ساخته مي شود ببينم چون معتقدم تماشاي برخي از آثار بيمارگون به زيبايي شناسي فكري، خلاقيت و نگاه من تاثير منفي مي گذارد.
    شمقدري با تاكيد بر لزوم توجه به نقش و جايگاه زن به عنوان "مادر"، "همسر" و "خواهر" گفت: در سينماي ايران نقش زنان را در اين محورها فراموش كرديم و كمتر در فيلم هاي ايراني نقش واقعي زنان در جايگاه مادر ، همسر و خواهر به چشم مي آيد.
    وي افزود: مي توان فضاي تشويقي را بوجود آورد تا فيلمسازان به سراغ قصه ها، متون كهن، شخصيت ها و روايت هايي بروند كه زن را در موقعيت ها و وضعيت ها و مقام هاي مختلف تصوير مي كند و با اين رويكرد، قطعاً به چشم اندازي از آثار ارزشمند خواهيم رسيد كه در آن سوي دنيا هم تاثيرگذار خواهد بود.
    مشاور هنري رييس جمهور با انتقاد از نقش عروسك جنسي كه به زن در سينماي غرب داده شده است تصريح كرد: فيلمسازان ما با تكيه بر بينش و جهان بيني اسلامي مي توانند الگوهاي جهاني و تاثيرگذاري خلق نمايند و جشنواره فيلم كوثر شايسته است با فضاسازي و بسترسازي فيلمسازان را به سمت موضوعات و مضامين انساني و جايگاه واقعي زنان در جلوه ها و شئونات مختلف اجتماعي در مقام ها و موقعيت هاي مختلف سوق دهد.

دكتر محمدعلي رامين مدرس دانشگاه سخنران ديگر نشست بود.
    وي با اشاره به وجود عناصري چون"خشونت"، "ترس و هراس"، "شهوت و سكس"، "توهم و خيال" و "بدبيني و عقده گشايي" به عنوان شاكله هاي ساختار سينماي غرب گفت: اصولا درسينماي غرب اين عناصر در موقعيت ها و زمان هاي مختلف به مقتضاي اغراض سياسي،‌اجتماعي و اقتصادي از سوي سياستگذاران و سرمايه داران در اولويت قرار مي گيرند.
    وي ادامه داد: در كنار ساير عناصر، عنصر سكس و شهوت يكي از عناصر هميشگي فيلم هاي غربي است كه پيوسته براي جلوه گري، جذابيت و بدن نمايي از آن بهره گرفته مي شود.
    اين مدرس دانشگاه با بيان اينكه از زن در سينماي غرب به نفع عناصر مختلف "خشونت"، "ترس"، سكس و ... استفاده مي شود. اين نوع نگاه به زن را برگرفته از پيشينه و ذهنيت تاريخي مغرب زمين عنوان كرد و آن را استمرار و تداوم فرهنگ ديرينه غرب خواند و خاطرنشان كرد: با نگاهي به تاريخ تمدن مي توان دريافت كه زن در فرهنگ غربي موجودي است كه تا چند هزار سال قبل بحث بر سر انسان بودن و انسان نبودن او مطرح بود و كليساها، 700-800 سال قبل با قاطعيت اعلام مي كردند كه زن فاقد روح انساني است.
    دكتر رامين با بيان اينكه اگر هويت زن غربي به صورت ناقص،‌بيمار و مسخ شده و غير انساني در سينما تصوير مي شود ريشه در تاريخ و تمدن ديرين مغرب زمين دارد تصريح كرد: ما اما مي توانيم سينماي ديگري تعريف و خلق نماييم و جايگاه ديگري را براي زن قايل شويم.
    به اعتقاد اين استاد دانشگاه،‌سينما به عنوان يك هنر مي تواند در ايجاد رفاه، آرامش و اصلاحات اجتماعي نقش آفرين باشد.
    وي اظهار داشت: در حال حاضر سينماي غرب اين نقش را ايفا نمي كند و تبديل شده به يكي از عوامل انحطاط بشري در جهان معاصر. ديناميتي است كه به جاي استفاده مفيد به آَلت قتاله و
كشتار دهها ميليون انسان تبديل شده است.
    اين كارشناس معتقد است فيلمسازان ما مي توانند در عرصه بازارهاي جهاني سينما، خلاء ها را جبران نمايند و ابعاد انساني فرهنگ خودمان را عرضه نمايند.
    وي اضافه كرد: كشور ما سرشار از صفا، صميمت، نجابت و پاكي و زيبايي است وا رزشها در آن موج مي زند متاسفانه بعضاً فيلمسازان ما سوژه هاي ناب انساني را نمي بينند و به دنبال زشتي ها، خود سوزي ها، خودشكني ها، فقر و نقص ها مي روند.
    دكتر رامين گفت: سينما وسيله اي براي ترويج مفاسد و اشاعه فواحش نيست، زشتي ها را نمايش دادن هنر غربي است و سرمايه دار و كارگردان غربي تجربه ها و دغدغه هاي خود را به نمايش مي گذارند.

رخشان بني اعتماد
رخشان بني اعتماد يكي ديگر از سخنرانان نشست تخصصي ديروز سومين جشنواره فيلم كوثر بود.
    وي با بيان اينكه "تفاوت جشنواره زنان و مردان و تقسيم بندي جنسيتي را نمي فهمم" افزود: نگاه انساني، تفكر و انديشه و جهان بيني بايد براي فيلمسازان اصل باشد و جشنواره به لحاظ مضمون مي تواند كمك كند تا فضاسازي اجتماعي صورت گيرد و به موضوعات جدي و قابل بحثي مثل زنان توجه واقعي تري به عمل آيد.
    كارگردان فيلم هاي سينمايي"گيلانه" و "خون بازي" با بيان اينكه تفاوت ها و نابرابريها ميان زن و مرد در جامعه بسيار است اظهار داشت: متاسفانه، حقوق برابر در قوانين ما هم در اين حوزه پيش بيني نشده است و فقط در شعار و ظاهر اتفاقاتي افتاده است.
    بني اعتماد با بيان اينكه همواره از مذمت فرهنگ غرب، فساد و بي بند و باري و خشونت آن صحبت مي شود خاطر نشان ساخت: پس اين همه هنر، تكنولوژي، ادبيات و رمان و سينما چه جايگاهي در اين فرهنگ دارند؟
    وي اضافه كرد: در فرهنگ غرب هم هنرمندان و هنرپيشگاني شناخته شده هستند كه علم اعتراض برافراشته اند و نسبت به آن چيزي كه تصور و ذهنيتي كه بر پرده سينماها به نمايش گذاشته شده اعتراض كردند ولي اين قضيه با برداشت هاي ما متفاوت است.
    بني اعتماد گفت: واقعيتش اين است كه حداقل در سينماي غرب تصوير واقعي از زن غربي ارايه مي دهند.
    وي افزود: يكي از مشكلاتي كه جامعه سينمايي ما در دوره هاي مختلف مديريتي با آن مواجه است و هر بار به شكلهاي جديدي تكرار مي شود اين است كه واقعا وظيفه سينما چيست؟ آيا وظيفه سينما اين است كه واقعيت ها را بر پرده سينماها نشان دهد يا اينكه از ترس نمايش واقعيت ها راه را باز بگذاريم بر ماهيگيران حرفه اي آب هاي گل آلود.
    اين كارگردان سينما اظهار داشت: ما نگراني مان ناشي از چيست؟ از فيلم هايي كه انبوه سازي مي شود و از عشق هاي نازل و بي مايه حرف مي زنند يا افسوس مان از فيلم هايي است كه بايد باشد ولي ساخته نمي شود؟ آيا سينما نبايد آيينه اي از واقعيت هاي جامعه باشد؟ وي پرسيد: تا كي مي توانيم شخصيت هايي از زن بر پرده سينما ها نمايش دهيم كه سراسر نورانيت، قداست و ويژگي هاي غيرقابل باور است؟
    بني اعتماد با طرح اين پرسش كه چگونه مي توان از سينما انتظار داشت در اصلاح اجتماعي نقش آفريني نمايد، ادامه داد: سينمايي كه مدام با ريسك سرمايه گذاري شخصي و سانسور نظارت هاي دولتي دست به گريبان است چگونه و تا چه اندازه مي توان از آن متوقع بود؟
    وي اضافه كرد: از سر دل سوختگي مي گويم اين سينما، روزگار تلخ و شيرين بسياري را با كمترين امكانات و تداركات پيموده است، با عشق با قداست و با خون دل.
    كارگردان سينماي ايران با بيان اينكه اين گونه تصوير زن ايراني و چهره زن ايراني كه باعث ترديد در شخصيت واقعي زنان جامعه مي شود در هيچ كجاي دنيا نديده ام اضافه كرد: در سينمايي كه بر سر يك تار موي زن بحث ها و كشمكش ها شده است اما، مغاير با واقعيت جامعه است و اين همان دروغي است كه در جامعه به وجود آمده و چهره و آرايش زن ايراني تبديل به يك واكنش شده است.
    وي گفت: به عنوان هنرمند و فيلمساز وظيفه دارم دردها و دغدغه هايي كه روح و جانم را آزار مي دهند تصوير بكشم و جايزه ام را زماني مي گيرم كه خانواده ها و شهروندان و مخاطبان متاثر شوند.
    بني اعتماد با اشاره به فقدان اعتدال در جامعه آن را ناشي از سياست هاي فرهنگي خوانده كه برآمده از عدم درك شرايط اجتماعي و تاريخي است و افزود: تصاويري كه بر پرده سينماها مي بينيم بازتاب همين جامعه است. غرب رخنه مي كند، با آمپول تزريق نمي كند و ما بايد با حفظ اصالت هاي فرهنگي خودمان،‌ واقعيات را درك و تصوير نماييم.

منوچهر محمدي
    منوچهر محمدي در نشست تخصصي زن و سينما ضمن قدرداني از مسوولان برگزاري جشنواره فيلم كوثر به نقل از استاد احمد فرديد، عصر ما را عصر بلبله خواند و گفت: عصري كه ما در آن به سر مي بريم عصري است كه از شدت هجوم اطلاعات حرف ها، بار و ارزش خودشان را از دست مي دهند و فاقد محتوا مي شوند. الان، شرايطي كه ما در آن قرار گرفته ايم ناشي از اين وضعيت است.
    وي افزود: اگر بگوييم زن در نگاه ديني و شرقي جايگاه بزرگي دارد كه دارد چرا در واقعيت جامعه ما اين گونه نيست؟ در پاره اي وقت ها، واقعيت ها و شرايط را فرافكني مي كنيم و مي گوييم زن در جامعه غربي ابزار شده است البته اين بخشي از واقعيت است نه تمام واقعيت.
    تهيه كننده فيلم سينمايي " م مثل مادر" با بيان اينكه اگر بخواهيد از حقوق زن از نگاه انساني و الهي صحبت كنيد متهم به غربگرايي مي شويد و اگر بخواهيد صحبت نكنيد متهم به مرد سالاري اضافه كرد: نظام سرمايه داري به عنوان نظامي كه اصول و قواعد تعريف شده خودش را دارد طبيعي است دنبال ساز و كارهايي مي گردد كه با اهدافش همخواني دارد و از جذابيت هاي زن بهره مي گيرد براي تحريك عواطف و احساسات. اين ولي تمام واقعيت جامعه غربي نيست.
    محمدي اظهار داشت: ما از اوايل دوره قاجاريه گرفتار يك نگاه توريستي نسبت به غرب شده ايم كه تصويري واقعي از غرب نيست.
    وي خاطر نشان ساخت: غرب امروز با همان نگاه و داعيه جهاني سازي در همه زمينه ها از جمله سينما براي انتقال و اشاعه نگاه و فرهنگ كار مي كند همچنانكه در جا انداختن لباس جين و مصرف نوشابه به اين موفقيت دست يافته است.
    اين تهيه كننده سينما گفت: بر اين باورم كه ما دچار يك پارادوكس جدي در اين عرصه هستيم.
 دايره اي از محدويت ها را در نمايش موقعيت زنان در جامعه داريم. ما در نشان دادن تماميت توانمندي زنان در جامعه مشكل داريم و اگر بخواهيم يك زن كنشگر و فعال در عرصه هاي مختلف
خانواده و جامعه تصوير كنيم متهم به نگاه فمينيستي مي شويم.
    وي تصريح كرد: جامعه و فرهنگ ما به نگاهي چالشي تر و جدي تر به مقوله زنان نياز دارد مسايل تعريف نشده بسياري در اين حوزه وجود دارد. حقوق زنان در بسياري موارد رعايت نمي شود. در قوانين كم مهري به زنان وجود دارد و هنوز تفوق يك نگاه مردسالارانه در كشور به چشم مي خورد.

حبيب الله بهمني
    حبيب الله بهمني از فيلمنامه نويسان و تهيه كنندگان سينما گفت: ما يك معضل اساسي داريم در بازتاباندن فرهنگ و واقعيت جامعه خودمان و آن اين است به جاي آن كه به سراغ منابع، متون و ميراث خودمان برويم به تجربيات خودمان مراجعه مي كنيم، سراغ داشته هاي ادبي، فرهنگي، تاريخي، قصص، متون خودمان كه زن را در جايگاههاي مختلف نشان مي دهند نمي رويم.
    وي ادامه داد: متاسفانه براي نمايش زنان به سراغ سوژه هايي مي رويم كه زير مجموعه اختلاط هاو التقاط هاي فرهنگي است و نماد زن ديني، ملي و فرهنگي ما نيست. مرد ما هم همين طور است.
    اين تهيه كننده سينما با بيان اينكه ما در گستره اي از هجمه هاي فرهنگي غرب قرار داريم اظهار داشت: در حال كشمكش با فرهنگ غرب هستيم. مثل بركه اي گل آلود و سره از ناسره قابل تشخيص نيست.
    وي افزود: سينماي ما چيزي را نشان مي دهد كه ناشي از اختلاط و التقاط فرهنگي است و فرهنگ واقعي ما نيست و تا وقتي اين فرهنگ اصلاح نشود نمي توانيم بينش و نگاه واقعي مان را بازتاب دهيم.
انتهای پیام /