صداي خاموش/ سينماداران گرفتار در بحران کرونا

در اين گزارش وضعيت سينماداران در دوران تعطيلي به دليل بحران شيوع ويروس کرونا بررسي مي‌شود.

محمدعلي حيدري :سينما مکاني‌ست که هم تولدش و هم مرگش در خاموشي سير مي‌شود. چه آنان که بانيانش هستند و چه کساني که نگهدارش. تلاششان و زحمتشان نمايش دادن و سرگرمي مردمي‌ست که براي حالِ خوب به آن رجوع مي‌کنند. اما حال دل بانيان اين سينما تنها با حضور مردمانش و علاقه‌مندانش درمان مي‌يابد. با اين مقدمه مي‌خواهيم نگاهي بيندازيم به اين ساکنان سرزمين خاموش! يعني سينماداران. کساني که عمرشان و زندگي‌شان در تاريکي مي‌گذرد تا روشنايي و نشاط را براي مردمان سرزمينش به ارمغان آورد. آن هم با نمايش فيلم. سيري در تاريکي! اولين سينماي عمومي در ايران را ميرزا ابراهيم خان عکاس‌باشي در سال ???? افتتاح کرد. اما اولين سالن [رسمي] سينماي ايران در سال ???? به نام گراندسينما در تهران ساخته شد. گراند هتل قديمي‌ترين هتل ايران و از آثار معماري اواخر دوره قاجاريه است. اين هتل بدست يک مهاجر قفقازي به نام باقر خان به مساحت ???? متر مربع در خيابان لاله‌زار جنوبي ساخته شد. الگوي پذيرايي در اين هتل، از روش پذيرايي در هتل‌هاي اروپايي الهام گرفته شده بود. گراند هتل در خيابان لاله‌زار تهران، محل اجراي نمايش‌نامه‌هاي ميرزاده عشقي، شعرخواني‌هاي عارف قزويني و اجراهاي قمرالملوک وزيري و روح‌انگيز بود. در سال ???? خورشيدي نيز چند سالن سينما در تهران ساخته شد. از آن جمله سينما «ايران» در لاله‌زار، سينما «ماياک»، و سينما «سپه» که ظرفيت بيش از ???? نفر را داشت. اما اولين تاسيس سالن‌هاي سينمايي در شهرهاي ايران [به جز تهران] چه زماني و توسط چه کساني رخ داد؟ پاسخ را از دل تاريخ مي‌جوييم: تبريز: ???? ، سينما سولي توسط کاتوليک ها در تبريز تاسيس شد اما بدليل عدم دسترسي به فيلم هاي جديد ???? تعطيل شد . بعدها اميل سورکف و آرنولد ژاکوبسون که از متمولين روسيه يودند و بعد از تغيير رژيم اين شکور راهي ايران شدند سينما ماياک ( ديده بان ) را تاسيس کرد . مشهد: ???? ؛ تالاري متعلق به اوگانف در کوچه ي ارک، محل ثبت اسناد ، توسط موسي خان اعتبار السلطنه جهت اجراي نمايش داير شد . رشت: ???? به همت ميرزا حسين خان جودت، در انجمن فرهنگ داير شد. بعدها گريشا ساکوارليذره که مهاجر روس بوده در ???? سينما ماياک را پشت شهرباني تاسيس کرد . شيراز: ????، سالن سينما پارس در خيابان داريوش افتتاح شد . آبادان: ايشان در سال ???? با سينماي سيار انگليس‌ها آشنا بودند اما در دهه ي ???? شرکت نفت ايران و انگليس سينما تاج را تاسيس مي‌کنند . بوشهر: در دهه ???? حاجي يحيي شيرازي فيروزي با کمک علي وکيلي سالني در کوي کوتي تاسيس کرد . يزد: هرمز ديارشه بندري ، گلشن و نوشيروان مهرباني در سال ???? سينما ايران را تاسيس کردند . قزوين: به همت استاد برزو در دهه ???? سينما ايران تاسيس شد . اهواز: سينماي سيار شرکت نفت در باغ معين و گاراژ کارون بود اما ???? رحيم حساميان، جنب باغ ملي، سينماي دائمي ميهن را تاسيس کرد. [منبع: سايت موزه سينما]. اين سرگذشت اولين‌ها بود. اولين‌هايي که شايد از آنها تنها خاکستري باقي‌مانده باشد يا جاي خود با برج‌هاي بلند داده باشد و يا تنها خاطراتي از آن‌ها باقي مانده! آن هم شايد! با آغاز شيوع ويروس کرونا در کشور و درگير شدن آحاد جامعه و مشاغل مختلف، شاهد اتفاقات تلخ در حوزه‌هاي مختلفي بوديم. در حوزه فرهنگي و هنري نيز بحران به شکل‌هاي مختلف اتفاق افتاد. از تعطيلي سينماها و سالن‌هاي نمايش و لغو کنسرت‌ها، تا تعطيلي جشنواره‌هاي هنري و توليدات سينمايي. اما آنچه که باعث سکوت و فراموشي و چشم‌پوشي شد، سالن‎هاي سينما و سينماداران بودند. آنان که نه صدايشان به گوش کسي رسيد و نه کسي آنان را مي‌شناخت و نه [هنرمنداني] که در همين سالن‌ها، به مردم معرفي شدند و شهرتي يافتند، دست ياري دادند و نه صدايشان را به گوش آناني که بايد برسد، رساندند. در اين ميان تنها چند خبرگزاري معدود وارد عمل شده و پاي درد و دل آنان نشستند. داستان وام ?? ميليوني! چهارمين جلسه کارگروه بررسي آسيب هاي کرونا در سينما برگزار مي‌شود. در اين جلسه مديرعامل صندوق اعتباري هنر گزارشي از روند اعطا وام ?? ميليوني به ازا هر پرده به سينماها ارائه کرد و از ارائه درخواست ?? سينما شامل ??? پرده براي دريافت اين وام قرض‌الحسنه خبر داد و قرار شد درخواست ها صرفا تا ضرب‌الاجل تعيين شده تا پايان فروردين ماه پذيرفته شود. [?? فروردين ????- خبرگزاري برنا] اما اعلام اين خبر، واکنش‌هاي مختلفي را از سوي سينمادارن به دنبال داشت: شهرام مهرآسا مدير سينما کيهانِ شهرستان درود در گفت‌وگويي با ايسنا بيان کرد: حدود چهار ماه است که سينماها تعطيل شده‌اند، اما فکر جدي براي بهبود وضعيت سينماداران نمي‌شود.‌ پيش‌تر حرف از حمايت مالي و وام ?? ميليون توماني براي هر پرده بود که متاسفانه همان را هم نتوانستيم بگيريم. وي دراين باره با انتقاد از اينکه «دولت فقط شعار مي‌دهد»، توضيح داد: همان زماني که پرداخت وام‌ ?? ميليوني اعلام شد در هيئت مديره انجمن بحث کرديم که اين رقم بسيار کم است و کفاف هزينه‌ها را نمي‌دهد، چون هر سينما حداقل ? نفر پرسنل دارد و جاي سوال بود که با حقوق دست کم دو ميليون تومان چه کاري مي‌شود با اين ?? ميليون انجام داد؟ حتي پيشنهاد داديم که لااقل وام بلاعوض پرداخت شود ولي متاسفانه هيچ گونه توجهي نشد. [? خرداد ????. خبرگزاري ايسنا] روايت [نبود] اعتبار! علي‌اصغر جليلي که مالک يکي از شش سينماي استان سمنان است و تا به حال موفق نشده وام ?? ميليون توماني را که اسفندماه سال گذشته براي کمک به سينماداران اختصاص يافت دريافت کند، در گفت‌وگويي با ايسنا بيان کرد: در استان سمنان تا جايي که اطلاع دارم از شش سالن سينما، هيچ‌کدام اين وام را نگرفته‌اند و خودم هم که پيگيري کردم اول گفتند جزء ليست ارسال‌شده از طرف اداره کل ارشاد نيستم، ولي بعد متوجه شدم ظاهرا به‌خاطر نبود اعتبار است، يعني اين‌طور پاسخ گرفتم. همچنين مطلع شده‌ام در استان‌هاي ديگر هم وضع به همين شکل است و به خيلي‌ها به بهانه‌هاي مختلف از جمله داشتن چک برگشتي در چند سال قبل وامي تعلق نگرفته است. او در ادامه گفت: براي ما سوال است که اگر اعتباري نبوده، چرا آن را رسانه‌اي کردند؟ چرا وعده دادند؟ چون ما هم بنا به همان وعده نيروهاي خود را حفظ کرديم و حالا بعد از چند ماه مجبور به تعديل آن‌ها هستيم. اگر اعتباري براي وام بوده پس کجا خرج شده است؟ اي کاش براي شفاف‌سازي هم که شده، وزارت ارشاد اعلام مي‌کرد آيا اعتباري وجود داشته يا خير؟ و اگر بوده به چه کساني داده شده است. [? خرداد ????. خبرگزاري ايسنا] جدا از حکايت اين وام ?? ميليوني، که آن هم مشخص نيست چه سرنوشتي پيدا کرد؛ داستان بازگشايي سينماها و اخبار گوناگون پيرامون آن، از اتفاقات عجيب ديگر بود: سينماداران به رئيس جمهور نامه نوشتند انجمن سينماداران طي نامه‌اي به حسن روحاني رييس‌جمهور خواستار بازگشايي سينماها با رعايت پروتکل‌هاي بهداشتي شدند. در بخشي از نامه آمده است: خانواده بزرگ سينماداري کشور که تکميل‌کننده فرآيند عرضه فيلم و سينما (توليد و اکران) است، گويي از ابتدا وجود خارجي نداشته و از ? ماه گذشته تاکنون هيچ صحبتي در مورد وضعيت مبهم و اسفناک آن از سوي متوليان امر به ميان نيامده و هيچ مساعدتي به ايشان نشده است. [خبرگزاري ايرنا. ?? ارديبهشت ????] چند روز پس از انتشار اين نامه؛ خبري از سوي روابط عمومي سازمان سينمايي با اين عنوان منتشر مي‌شود: بازگشايي سينماها در شهرهاي داراي وضعيت سفيد بلامانع اعلام شد معاونت ارزشيابي و نظارت سازمان سينمايي طي اطلاعيه‌اي اعلام کرد: سينماهاي شهرهايي که ستاد ملي و يا استاني آن‌ها را داراي وضعيت سفيد دانسته است، مي توانند با هماهنگي ستاد استاني مقابله با کرونا و رعايت اصول بهداشتي فعاليت اکران عمومي خود را اغاز نمايند. در اين بخشنامه خطاب به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي استانها رعايت کامل مواردي چون چيدمان تماشاچيان بر روي صندلي‌ها به صورت دو درميان و نسبت به رديف بعدي با حالت ضربدري، استفاده از دستکش و ماسک براي کارکنان سينما، پخش تيزر آموزشي با موضوع چگونگي رعايت اصول بهداشتي در مقابله با کرونا قبل از نمايش فيلم، در دسترس بودن صابون مايع و مواد ضدعفوني براي استفاده تماشاگران، تب سنجي از تماشاگران هنگام ورود به سينما و جلوگيري از ورود افراد مشکوک به بيماري و نظافت، ضدعفوني کردن مستمر سالن نمايش فيلم، سالن انتظار، سرويس هاس بهداشتي و کليه مکان‌هاي مورد استفاده تماشاگران مطابق اصول بهداشتي اعلام شده از سوي ستاد ملي مقابله با کرونا تاکيد شده است. [خبرگزاري ايسنا. ? خرداد ????] پس از انتشار اين اطلاعيه، اما خبري از بازگشايي سينماها نبود. خبرگزاري ايسنا در تاريخ ? خرداد ???? در گزارشي با عنوان «از حرف تا عمل» مي‌نويسد: «اگرچه بازگشايي سينماها در شهرهاي سفيد بلامانع اعلام شد اما گويا تاکنون هيچ سينمايي در کشور باز نشده است. هفته گذشته سازمان سينمايي اعلام کرد که فعاليت دوباره سينماها در شهرهايي که از نظر شيوع کرونا در وضعيت سفيد قرار دارند بلامانع است، اما نه اسم شهري به طور مشخص اعلام شد و نه حتي گفته شد اين سينماها در صورت بازگشايي چه فيلم‌هايي را مي‌توانند اکران کنند. اين در حالي است که سينماداران در شهرهاي کوچک‌تر مي‌گويند، تا وقتي سينماهاي پايتخت و شهرهاي بزرگ باز نشوند اصلا پخش‌کننده‌اي به آن‌ها فيلم نمي‌دهد. اين را پخش‌کننده‌اي همچون علي سرتيپي هم تاييد مي‌کند و اکران را بدون بازگشايي سينما در شهرهاي بزرگ يک شوخي مي‌داند.» مديرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمايش فيلم‌هاي سينمايي در اين خصوص اينگونه پاسخ مي‌دهد: «تا الان هيچ سينمايي باز نشده چون به هر حال پيش‌بيني ما اين است که شهرهاي سفيد هم با هماهنگي ستاد کرونا در استان خود بايد براي بازگشايي اقدام کنند، به همين دليل تا جايي که ما اطلاع داريم سينمايي هنوز باز نشده است. [ايسنا. همان]» اين حکايتي بود کوتاه اما دردآور و سرگيجه‌وار از وضعيت سالن‌هاي سينمايي و سينمادارن در وضعيت بحران کرونا. اينکه در شرايط کنوني با بازگشايي سينماها آيا ميزان استقبال به روال سابق خواهد بود يا که خير، موضوع اصلي اين گزارش نيست؛ آنچه مهم است حفظ و نجات کساني‌ست که در شرايط بحراني اخير دچار وضعيت سختي شدند. دولت و ساير ارگان‌ها بايد با اقدامي سنجيده و درست راه‌حلي براي برون رفت از بحران کنوني بيايند. سالن‌هاي سينما مکاني‌ست که هرکداممان با آن خاطراتي داريم. هنرمنداني و ساير عواملي که با اين پرده جادويي به شهرت و اعتباري بين مردم رسيدند، صداي خاموشِ اين بزرگان باشند و براي نجات‌شان به ياري شتابند.
انتهای پیام /